Η ντομάτα (ή τομάτα) είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα και αγαπημένα λαχανικά-φρούτα (οι απόψεις διίστανται για το αν είναι φρούτο ή λαχανικό) στη μαγειρική. Χρησιμοποιείται σε πολλές συνταγές και μπορεί να φαγωθεί ωμή ή μαγειρευτή σε πολλούς και διαφορετικούς τρόπους.
Με καταγωγή από το Περού, οι ντομάτες μεταφέρθηκαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη από Ισπανούς Κατακτητές στα μέσα του 1500. Εκείνη την εποχή, το μυστήριο αυτό φρούτο ονομαζόταν στα ισπανικά «tomatl». Πιθανότατα η πρώτη ποικιλία που έφτασε στην Ευρώπη να ήταν κίτρινου χρώματος, αφού στην Ιταλία ήταν γνωστά ως pomi d’oro, δηλαδή χρυσά μήλα. Η Ιταλία ήταν η πρώτη που αγκάλιασε και καλλιέργησε την ντομάτα. Οι Γάλλοι αναφέρονταν στην ντομάτα ως pommes d’amour, ή μήλα αγάπης, καθώς πίστευαν ότι έχουν διεγερτικές αφροδισιακές ιδιότητες.
Πηγαίνοντας περισσότερα από 200 χρόνια πίσω, συναντάμε μια πρώιμη συνταγή για σάλτσα ντομάτας με ζυμαρικά. Ο Francesco Leonardi, ένας Ρωμαίος σεφ που έζησε στα τέλη του 1700 δημιούργησε αυτό το δώρο στην ανθρωπότητα. Έγραψε για την σάλτσα ντομάτας του το 1790 στο βιβλίο μαγειρικής L’Apicio Moderno. Χωρίς να το ξέρει ο Francesco Leonardi μόλις είχε κερδίσει χρυσό βραβείο μαγειρικής! Ωστόσο, ακόμη και μετά το μνημειώδες επίτευγμά του, η πλειονότητα των ιταλικών σάλτσων για ζυμαρικά με βάση την ντομάτα που λατρεύουμε μέχρι σήμερα δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής μέχρι τις αρχές του 19ο αιώνα.
Οι ντομάτες άρχισαν να ξεπροβάλλουν τον 19ο αιώνα, όταν η πίτσα Margherita, τα ζυμαρικά al pomodoro και άλλα βασικά προϊόντα της σύγχρονης ιταλικής κουζίνας έγιναν μόδα. Καθώς αυτά τα πιάτα γίνονταν δημοφιλή στην Ιταλία διαδόθηκαν γρήγορα σε όλη την χώρα οι τεχνικές μαγειρικής της ντομάτας. Ήταν επίσης εκείνη την εποχή που ξεκίνησε η μετανάστευση, με Ιταλούς να ταξιδεύουν στη Βραζιλία, την Αργεντινή, τις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες. Αυτό καθιέρωσε την παγκόσμια φήμη των Ιταλικών συνταγών με βάση τη ντομάτα.
Τα μέσα του 19ου αιώνα στις ΗΠΑ ξεπρόβαλλε η αυγή της «ντοματομανίας», με τους Αμερικανούς να καλλιεργούν όλο και περισσότερο ντομάτες στους κήπους τους και να τις κονσερβοποιούν για να φάνε γρήγορα και φθηνά. Οι αμερικανικές συνταγές επηρεάστηκαν από τους Ισπανούς, τους Ιταλούς και τους Γάλλους που είχαν αγκαλιάσει την ντομάτα χρόνια πριν. Οι ντομάτες ενσωματώνονταν σε ομελέτες και συνδυάζονταν με άλλα λαχανικά, χρησιμοποιούνταν παντού, ακόμη και για την παρασκευή αλκοολούχων ποτών.
Η υψηλή όξινη περιεκτικότητα της ντομάτας την καθιστά κύριο υποψήφιο για κονσερβοποίηση, κάτι που είναι ένας από τους κύριους λόγους που η ντομάτα κονσερβοποιήθηκε περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο φρούτο ή λαχανικό μέχρι τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα.
Σήμερα, υπάρχουν πάνω από 7.500 διαφορετικές ποικιλίες ντομάτας που καλλιεργούνται σε όλο τον κόσμο και χωρίζονται σε κατηγορίες με βάση το σχήμα, το μέγεθος και τη χρήση τους. Το 2018, η παγκόσμια παραγωγή ντομάτας κατέγραψε το ιστορικό ρεκόρ των 182,258 εκατ. τόνων με καλλιεργούμενες εκτάσεις 47,621 εκατ. στρεμμάτων. Μεγαλύτερη παραγωγός χώρα αναδείχθηκε η Κίνα, με 61,523 εκατ. τόνους, δεύτερη η Ινδία με 19,377 εκατ. τόνους και τρίτη η ΗΠΑ, με 12,62 εκατ. τόνους. Η ντομάτα είναι η τέταρτη μεγαλύτερη καλλιέργεια στον κόσμο, υπολείποντας μόνο το ρύζι, το σιτάρι και τη σόγια.
Η ντομάτα μπορεί να βρεθεί σε σημαντικά πιάτα διαφόρων χωρών από όλο τον κόσμο και να προσαρμοστεί με αμέτρητους τρόπους. Μία από τις πιο γνωστές χρήσεις της ντομάτας είναι στην παρασκευή σάλτσας ντομάτας, η οποία χρησιμοποιείται σε πολλές συνταγές, όπως πίτσες, ζυμαρικά, κρέας, ψάρια κ.α. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε σούπες, όπως η γνωστή σούπα ντομάτας, και σε σαλάτες. Η ντομάτα μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί στην παρασκευή κέτσαπ και μαρμελάδας ντομάτας, και μπορεί να προστεθεί σε πολλές άλλες συνταγές ως συστατικό ή ως γαρνιτούρα.
Σχόλια 0