Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι χωρίς σημαντικές αλλαγές σε ό,τι τρώμε, οι κλιματικοί στόχοι δεν θα επιτευχθούν
Περίπου 15 εκατομμύρια θάνατοι θα μπορούσαν να αποφευχθούν κάθε χρόνο και οι γεωργικές εκπομπές ρύπων να μειωθούν κατά 15%, εάν οι άνθρωποι παγκοσμίως υιοθετούσαν πιο υγιεινές και κυρίως φυτικές διατροφές, σύμφωνα με την Επιτροπή EAT-Lancet. Η τελευταία αυτή έκθεση συγκέντρωσε επιστήμονες από όλον τον κόσμο για να επανεξετάσουν τα δεδομένα σχετικά με τον ρόλο της διατροφής στην ανθρώπινη υγεία, την κλιματική αλλαγή, τη βιοποικιλότητα, αλλά και στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των ανθρώπων.
Το συμπέρασμά τους ήταν σαφές: χωρίς ριζικές αλλαγές στο σύστημα τροφίμων, οι χειρότερες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα είναι αναπόφευκτες, ακόμα κι αν οι άνθρωποι καταφέρουν να περάσουν σε καθαρότερες μορφές ενέργειας. «Αν δεν απομακρυνθούμε από το μη βιώσιμο διατροφικό μονοπάτι στο οποίο βρισκόμαστε σήμερα, θα αποτύχουμε στην κλιματική ατζέντα. Θα αποτύχουμε στην ατζέντα της βιοποικιλότητας. Θα αποτύχουμε στην επισιτιστική ασφάλεια. Θα αποτύχουμε σε τόσους πολλούς τομείς», δήλωσε ο Γιόχαν Ροκστρεμ, συν-συγγραφέας της μελέτης και επικεφαλής του Ινστιτούτου Ερευνών Κλιματικών Επιπτώσεων του Πότσνταμ.
Η πρώτη έκθεση της επιτροπής το 2019 θεωρήθηκε «πραγματικά μνημειώδης μελέτη» γιατί έλαβε σοβαρά υπόψη την ανάγκη μεταρρύθμισης του συστήματος τροφίμων συνδυάζοντας την ανθρώπινη και περιβαλλοντική υγεία, σύμφωνα με τον Άνταμ Σράιβερ, διευθυντή ευεξίας και διατροφής στο Ινστιτούτο Harkin.
Η λεγόμενη «διατροφή για την υγεία του πλανήτη» θα μπορούσε να αποτρέψει 15 εκατομμύρια θανάτους τον χρόνο
Η πρώτη έκθεση EAT-Lancet πρότεινε ένα διατροφικό πρότυπο βασισμένο σε δημητριακά, φρούτα, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και όσπρια. Η νέα αναθεώρηση υποστηρίζει πως για να βελτιώσουν οι άνθρωποι την υγεία τους αλλά και να μειώσουν τη θέρμανση του πλανήτη, καλό είναι να καταναλώνουν μία μερίδα ζωικής πρωτεΐνης και γαλακτοκομικών την ημέρα, περιορίζοντας το κόκκινο κρέας σε περίπου μία φορά την εβδομάδα. Αυτό αφορά κυρίως τις ανεπτυγμένες χώρες που συμβάλλουν δυσανάλογα στην κλιματική αλλαγή και έχουν μεγαλύτερη ελευθερία επιλογής στη διατροφή τους.
Οι διατροφικές αυτές συστάσεις βασίζονται σε δεδομένα για τον κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών όπως ο διαβήτης τύπου 2 και τα καρδιαγγειακά νοσήματα και όχι σε περιβαλλοντικά κριτήρια. Όμως, όπως σημειώνουν οι ερευνητές, η υγεία του ανθρώπου και του πλανήτη βρίσκονται σε αρμονία. Ο Ροκστρεμ τόνισε πως μπορεί να φαίνεται «βαρετό» που η νέα ανάλυση καταλήγει στο ίδιο συμπέρασμα έξι χρόνια μετά, αλλά το βρίσκει καθησυχαστικό, καθώς η επιστήμη της διατροφής εξελίσσεται ραγδαία με πολλές μεγάλες μελέτες και συνεχώς βελτιούμενα αναλυτικά εργαλεία.
Η διατροφή είναι μία από τις πιο προσωπικές επιλογές που μπορεί να κάνει κανείς και, όπως λέει ο Ροκστρεμ, «το κομμάτι της υγείας αγγίζει τις καρδιές όλων». Παρόλο που η αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων είναι περίπλοκη, οι ατομικές ενέργειες είναι σχετικά απλές, όπως η μείωση της κατανάλωσης κρέατος χωρίς να καταργηθεί εντελώς. Η Έμιλι Κάσιντι, συνεργάτιδα ερευνών στο Project Drawdown, σημείωσε ότι οι άνθρωποι συνδέουν τη διατροφή τους με την ταυτότητά τους και οι αυστηρές δίαιτες τους τρομάζουν, αλλά ακόμα και μικρές αλλαγές κάνουν διαφορά.
Οι διατροφικές μας επιλογές θα μπορούσαν να οδηγήσουν τον πλανήτη σε ένα σημείο καμπής
Οι ερευνητές εξέτασαν πέρα από την κλιματική αλλαγή και τις εκπομπές αερίων, παράγοντες όπως η βιοποικιλότητα, η χρήση γης, η ποιότητα νερού και η ρύπανση από τη γεωργία. Κατέληξαν ότι τα συστήματα τροφίμων είναι ο μεγαλύτερος υπαίτιος για την ώθηση της Γης στα όρια της βιωσιμότητας. Η αναφορά είναι «εξαιρετικά ολοκληρωμένη», δήλωσε η Κάθλιν Μέριγκαν, καθηγήτρια συστημάτων τροφίμων στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, και πρόσθεσε ότι δείχνει σε βάθος πώς οι πρακτικές γεωργίας, οι εργασιακές συνθήκες και οι καταναλωτικές συνήθειες είναι αλληλένδετες και μπορούν να αλλάξουν.
Η αλλαγή των διατροφικών συνηθειών παγκοσμίως θα μπορούσε από μόνη της να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τη γεωργία κατά 15%, καθώς η παραγωγή κρέατος, ειδικά του κόκκινου, απαιτεί την απελευθέρωση μεγάλων ποσοτήτων ρύπων που θερμαίνουν τον πλανήτη. Με αυξήσεις στην παραγωγικότητα των καλλιεργειών, μείωση της σπατάλης τροφίμων και άλλες βελτιώσεις, η μείωση θα μπορούσε να φτάσει το 20%. Η Κάσιντι πρόσθεσε ότι εάν οι πληθυσμοί των πλούσιων και μεσαίων χωρών περιόριζαν την κατανάλωση μοσχαρίσιου και αρνίσιου κρέατος σε περίπου μία μερίδα την εβδομάδα, όπως προτείνει η νέα έκθεση, θα μπορούσαν να μειώσουν εκπομπές ισοδύναμες με τις ετήσιες εκπομπές της Ρωσίας.
Ενσωμάτωση της δικαιοσύνης σε έναν άνισο κόσμο
Την ίδια στιγμή, η έκθεση καταλήγει πως σχεδόν ο μισός πληθυσμός της Γης στερείται επαρκούς τροφής, υγιούς περιβάλλοντος ή αξιοπρεπούς εργασίας στο πλαίσιο του συστήματος τροφίμων. Οι εθνοτικές μειονότητες, οι ιθαγενείς πληθυσμοί, οι γυναίκες και τα παιδιά, καθώς και όσοι ζουν σε εμπόλεμες ζώνες, αντιμετωπίζουν συγκεκριμένους κινδύνους για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την πρόσβαση σε τροφή.
Με τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα να πλησιάζει τον Νοέμβριο, ο Ροκστρεμ και άλλοι ερευνητές ελπίζουν πως οι ηγέτες των κρατών θα ενσωματώσουν επιστημονικές προσεγγίσεις για το διατροφικό σύστημα στις εθνικές πολιτικές τους. Διαφορετικά, όπως είπε, «θα κινηθούμε σε μια κατεύθυνση που μας καθιστά όλο και πιο ευάλωτους. Εννοώ τόσο σε ό,τι αφορά την επισιτιστική επάρκεια, όσο και την υγεία και τη σταθερότητα του περιβάλλοντος μας. Και αυτή είναι μια συνταγή που καθιστά τις κοινωνίες ολοένα και πιο αδύναμες».
ΠΗΓΗ: euronews.com
Σχόλια 0