Κουρκουμάς, ένα μπαχαρικό με ιστορία

Τα τελευταία χρόνια, ο κουρκουμάς έχει προσελκύσει μεγάλο ενδιαφέρον για τις φυσικές θεραπευτικές του ιδιότητες, αλλά στην πραγματικότητα χρησιμοποιείται ιατρικά εδώ και περισσότερα από 4.500 χρόνια. Αναλύσεις σε αγγεία που βρέθηκαν κοντά στο Νέο Δελχί αποκάλυψαν υπολείμματα κουρκουμά, τζίντζερ και σκόρδου, που χρονολογούνται ήδη από το 2500 π.Χ. Περίπου το 500 π.Χ. ο κουρκουμάς αναδείχθηκε ως σημαντικό στοιχείο της Αγιουρβεδικής ιατρικής.

Η Αγιουρβέδα είναι ένα αρχαίο ινδικό σύστημα φυσικής θεραπείας που εξακολουθεί να εφαρμόζεται μέχρι σήμερα. Η λέξη “Ayurveda” μεταφράζεται ως «επιστήμη της ζωής»—ayur σημαίνει ζωή και Veda σημαίνει επιστήμη ή γνώση. Η εισπνοή ατμών από καύση κουρκουμά θεωρούνταν ότι ανακουφίζει τη συμφόρηση, ο χυμός του βοηθούσε στην επούλωση πληγών και μελανιών, ενώ η πάστα του εφαρμοζόταν σε διάφορες δερματικές παθήσεις, από ευλογιά και ανεμοβλογιά έως ατέλειες του δέρματος και έρπητα ζωστήρα. Η αγιουρβεδική γραμματεία περιέχει πάνω από 100 διαφορετικές ονομασίες για τον κουρκουμά, όπως Jayanti, που σημαίνει «αυτός που θριαμβεύει επί των ασθενειών», και Matrimanika, που σημαίνει «όμορφος σαν το φως του φεγγαριού».

Στον ινδικό πολιτισμό, η σημασία του κουρκουμά εκτείνεται πολύ πέρα από την ιατρική. Στην ινδουιστική θρησκεία, ο κουρκουμάς θεωρείται γούρικος και ιερός. Μία γαμήλια παράδοση περιλαμβάνει τη χρήση ενός κορδονιού, βαμμένου κίτρινου με πάστα κουρκουμά, το οποίο ο γαμπρός δένει γύρω από τον λαιμό της νύφης. Αυτό το περιδέραιο, γνωστό ως mangala sutra, συμβολίζει ότι η γυναίκα είναι παντρεμένη και ικανή να διαχειριστεί ένα νοικοκυριό. Η παράδοση αυτή συνεχίζεται ακόμα στις ινδουιστικές κοινότητες και έχει συγκριθεί με την ανταλλαγή βερών στους δυτικούς γάμους. Σε περιοχές της νότιας Ινδίας, ένα κομμάτι από το ρίζωμα του κουρκουμά φοριέται ως φυλαχτό για προστασία από τα κακά πνεύματα.

Το ζωηρό κίτρινο φυσικό χρώμα του κουρκουμά έχει χρησιμοποιηθεί εδώ και αιώνες για τη βαφή ρούχων και νημάτων. Τα βουδιστικά ράσα σε χρώμα σαφράν είναι βαμμένα με κουρκουμά. Στην Κεράλα, μια πολιτεία στη νοτιοδυτική Ινδία, τα παιδιά φορούσαν ρούχα βαμμένα με κουρκουμά κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ Onam. Ο λόγος για αυτή την παράδοση δεν είναι απόλυτα σαφής, αλλά πιθανότατα σχετίζεται με τη σύνδεση του χρώματος με τον Θεό Κρίσνα.

Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε τον κουρκουμά ως ένα μπαχαρικό μαγειρικής. Εμφανίστηκε στο βιβλίο μαγειρικής της Hannah Glasse το 1747, The Art of Cookery Made Plain and Easy. Εκεί, η Hannah μοιράζεται μια συνταγή για ινδικό τουρσί με κουρκουμά, ενώ σε μια μεταγενέστερη έκδοση, ο κουρκουμάς προστίθεται σε μια συνταγή για ινδικό κάρι. Περίπου την ίδια εποχή, τα εμπορικά μείγματα κάρι άρχισαν να γίνονται διαθέσιμα. Μια διαφήμιση για το κάρι της Sorlie’s Perfumery Warehouse ισχυριζόταν ότι το μείγμα των μπαχαρικών τους καθιστούσε το στομάχι πιο δραστήριο στην πέψη, το αίμα πιο ελεύθερο στην κυκλοφορία, το μυαλό πιο δυνατό και συνεισέφερε περισσότερο από κάθε άλλη τροφή στην αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού! Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το κάρι έκανε την εμφάνισή του στην έκδοση του 1831 του βιβλίου Virginia Housewife της Mary Randolph.